افکار عمومی ایران و کشورهای منطقه با محکومیت شدید حمله اسرائیل، خواستار پاسخگویی عاملان و حمایت از حق حاکمیت کشورها هستند.
۰
از نگاه ناظران سیاسی، این حمله می‌تواند اهدافی چندگانه را دنبال کند: تضعیف توان بازدارندگی ایران، ایجاد انحراف در افکار عمومی داخلی اسرائیل، و مهندسی مجدد معادلات قدرت در منطقه. با این حال، پیامدهای چنین اقدامی فراتر از تصورات آنی خواهد بود؛ از واکنش‌های تلافی‌جویانه گرفته تا تغییر در مناسبات دیپلماتیک کشورهای منطقه.
در سطح داخلی، انسجام ملی و حمایت مردمی از سیاست‌های دفاعی و امنیتی ایران تقویت شده و فضای اجتماعی نیز با نگاهی انتقادی و مقاومتی به تحولات خارجی واکنش نشان داده است. افکار عمومی ایرانی، چنین حملاتی را نقض آشکار اصول حقوق بین‌الملل و مصداق تجاوز به حاکمیت ملی کشور تلقی می‌کند.
در بُعد بین‌المللی، واکنش نهادهای بین‌المللی و کشورهای مؤثر در نظام جهانی، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در جلوگیری از گسترش بحران داشته باشد. همچنین، نقش رسانه‌ها در برجسته‌سازی ابعاد انسانی، حقوقی و سیاسی این حادثه و مطالبه پاسخگویی از عاملان آن، حیاتی است.
در این میان، توجه به ضرورت گفت‌وگو و دیپلماسی پیشگیرانه، بیش از پیش احساس می‌شود. شاید این حادثه، فرصتی باشد برای بازتعریف رویکردهای منطقه‌ای و تلاش برای ایجاد سازوکارهای امنیت جمعی که از منافع ملت‌ها حفاظت کند.
در سایه این تنش نظامی، اقتصاد منطقه نیز بی‌تردید با تأثیراتی مواجه خواهد شد. بازارهای انرژی، با نوسانات شدید قیمت روبرو شده‌اند و برخی مسیرهای تجاری و انتقال انرژی در معرض خطر اختلال قرار گرفته‌اند. از سوی دیگر، کشورهایی که با ایران روابط اقتصادی گسترده‌ای دارند، در تلاش‌اند ضمن حفظ منافع خود، از ورود به بحران‌های امنیتی جلوگیری کنند. این وضعیت، لزوم بازتعریف سیاست‌های اقتصادی منطقه‌ای را دوچندان کرده است.
افکار عمومی منطقه نیز شاهد شکاف‌های جدیدی در میان جوامع عربی و اسلامی بوده است؛ برخی دولت‌ها با اتخاذ مواضع محتاطانه، سعی در حفظ موازنه قدرت دارند، در حالی که ملت‌ها با نگاه‌های آرمان‌گرایانه‌تر خواهان واکنش‌های صریح علیه اقدام اسرائیل هستند. این تفاوت در نوع واکنش سیاسی و مردمی می‌تواند اثرات بلندمدتی بر همبستگی منطقه‌ای و ساختار ائتلاف‌ها داشته باشد.
در این میان، نقش دیپلماسی عمومی و فرهنگی کشورها بسیار کلیدی است. استفاده از ظرفیت‌های رسانه‌ای، هنری، دینی و نخبگانی می‌تواند به روشنی چهره واقعی بحران را به جهانیان نشان دهد. جمهوری اسلامی ایران، در کنار قدرت نظامی و دیپلماتیک، باید از ابزارهای نرم خود بهره بگیرد تا پیام صلح‌طلبانه و حق‌طلبانه‌اش را برای افکار عمومی جهانی، به‌ویژه نسل‌های جوان، قابل درک و پذیرش سازد.
انتهای یادداشت/