در این یادداشت به برخی فضائل و فراز و نشیبهای زندگی امام رضا (ع) پرداخته شده است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «جهانبین نیوز»، در تاریخ اسلام، چهرههایی میدرخشند که نهتنها در عصر خود، بلکه تا همیشه چراغ راه هدایت و معرفتاند. امام علی بن موسیالرضا (ع)، هشتمین امام شیعیان، یکی از آن گوهرهای بیبدیل است؛ شخصیتی که در سایهسار علم، حلم، کرامت و صبر، الگویی ماندگار از رهبری الهی و انسانی ارائه کرد.
امام رضا (ع) در سال ۱۴۸ هجری قمری در مدینه منوره به دنیا آمد؛ سالی که مصادف با شهادت امام صادق (ع) بود، گویی تولد او نویدبخش ادامه راه پرشکوه امامت بود، پدر بزرگوار ایشان، امام موسی کاظم (ع) و مادرشان، بانو نجمه، از خاندان عصمت و طهارت بودند، دوران کودکی و نوجوانی امام رضا (ع) در کنار پدر و در فضای تربیت اهل بیت (ع) سپری شد و از همان سنین پایین، نشانههای نبوغ علمی و معنوی در وجود ایشان آشکار بود.
پس از شهادت پدر، امام رضا (ع) در سن ۳۵ سالگی، به امامت رسید، دوران امامت ایشان، که نزدیک به ۲۰ سال به طول انجامید، با حکومت هارونالرشید و مأمون عباسی همزمان شد، فضای حاکم بر آن دوره، آکنده از سرکوب اندیشه شیعی و سختگیری بر پیروان اهل بیت (ع) بود؛ اما امام رضا (ع) با سیاستورزی حکیمانه و گفتوگوهای علمی، چنان جایگاهی در میان خواص و عوام یافت که دشمنان نیز نتوانستند عظمت او را نادیده بگیرند.
از جمله برجستهترین وقایع دوران ایشان، پذیرش اجباری ولایتعهدی مأمون بود؛ حرکتی سیاسی از سوی دستگاه خلافت برای محدود ساختن نفوذ امام، اما در عمل به فرصتی تاریخی برای انتشار معارف تشیع در سرزمین خراسان تبدیل شد، مناظرات علمی امام رضا (ع) با بزرگان ادیان مختلف و دانشمندان آن روزگار، نهتنها نشان از ژرفای دانش الهی ایشان داشت، بلکه احترام و تحسین گستردهای را در پی آورد.
یکی از ویژگیهای برجسته در سیره امام رضا (ع)، رأفت و کرامت ایشان بود، به همین دلیل در فرهنگ شیعی، از او با لقب «امام رئوف» یاد میشود، روایتهای بسیاری از مهربانی، رسیدگی به نیازمندان، گفتوگوی نرم با مخالفان و رفتار توأم با فروتنی از آن حضرت در منابع تاریخی بهجا مانده است.
در کنار جایگاه علمی و سیاسی، امام رضا (ع) در تربیت یاران، گسترش سنت نبوی و تعمیق اندیشه توحیدی نیز نقش محوری داشت، نقل قولهای بسیاری از ایشان در زمینه اخلاق، توحید، امامت، عقل و دین در آثار حدیثی برجای مانده که «عیون اخبار الرضا» از جمله مهمترین آنهاست.
شهادت مظلومانه امام رضا (ع) در سال ۲۰۳ هجری قمری در طوس، پایانی دنیوی بر زندگی نورانی ایشان بود، اما آغازی بر حضوری تاریخی و فراگیر در دلها و جانها شد، امروز، مرقد مطهرش در مشهد مقدس، قبلهگاه عاشقان و قطب فرهنگی و معنوی جهان تشیع است؛ جایی که هر زائری با قلبی پر از امید، از امام مهربانیها، شفاعت و هدایت طلب میکند.
میلاد امام رضا (ع)، فرصتی است برای تأملی دوباره در عظمت چنین شخصیتی که نه فقط امام یک مذهب، که الگویی برای تمام آزاداندیشان، عالمان و مصلحان تاریخ است، نگاهی به زندگی و فضایل آن حضرت، ما را به این حقیقت رهنمون میسازد که عدالت، علم و مهربانی، همچنان ستونهای اصلی انسانیتاند؛ همانگونه که در وجود مبارک هشتمین پیشوای شیعه جلوهگر بود.