شیرواره نوعی قرض دادن شیر گوسفندان به همدیگر است بین خانمهای روستایی به سبک وشیوه خاص با روشهای انذازه گیری سنتی که در نوع خودش بسیار جالب و زیباست که صداقت و پاکی زنان روستایی کاملا در این نوع قرض دادن آشکار است .
۰
به گزارش جهانبین نیوز به نقل از اساتید برتر، استان چهارمحال و بختیاری با مساحتی بالغ بر کیلومتر مربع در بخش مرکزی فلات ایران بین کوههای غرب و جلگه اصفهان قرار گرفته است. این استان از شمال به شهرستان فریدن – از شرق به شهرستان نجف آباد- شهررضا وسمیرم در استان اصفهان و از مغرب به شهرستانهای ایذه و مسجد سلیمان استان خوزستان و از جنوب به کهگیلویه و بویر احمد محدود است.
شرح آداب اصیل همة مردمان این دیار کاری دشوار است و زمان بسیاری را می طلبد بنابراین به گفت برخی از آداب اصیل بختیاری بسنده می کنیم:
شیرواره
شیرواره نوعی قرض دادن شیر گوسفندان به همدیگر است بین خانمهای روستایی به سبک وشیوه خاص با روشهای انذازه گیری سنتی که در نوع خودش بسیار جالب و زیباست که صداقت و پاکی زنان روستایی کاملا در این نوع قرض دادن آشکار است .
در گذشته که مایحتاج زندگی روستا ییان توسط خوذشان تامین میشد . وکمتر کالاهای مورد نیاز از بیرون وارد میشد .
دامداری بعنوان شغل اصلی ذر کنار کشاورزی نقش مهی را در زندگی روستاییان داشت . آنهایی که از نظر مالی در وضعیت بهتری بودنذ .تعداد گوسفندان ببیشتری داشتند.
در فصول بهار وتابستان باشیر ومشتقات آن امرار معاش میکردند. در این میان روستاییان فقیرتر که گاو وگوسفند کمتری داشتند بامشکلاتی روبرو بودند برای کاهش مشکلات و بهره وری بیشتر هر چند خانوار یک مجموعه ای را تشکیل میدادند که به آن شیرواره میگفتند.در این شیرواره یک نفر که دارای مقدار شیر روزانه بیشتری بودمدیریت مجموعه را بعهده داشت وتا پایان تابستان نوبت گذاریها را برای افراد زیر مجموعه مشخص میکرد .
اعضا باید هرچند روز شیر تولید شده خود را در دو نوبت صبح و عصر به خانه تعیین شده تحویل دهند عدم تحویل به موقع تخلف محسوب میشد و فرد متخلف باید زیان وضرر وارده را جبران میکرد البته حکم توسط مدیر به متخلف ابلاغ میشد .و هر پانزده روز جلسه بین اعضای مجموعه جهت تعیین سیاستها وحساب وکتابها و ارایه بیلان تولید شیر برقرار میشد .
البته مردها هیچ دخالتی در این کار نداشتند و به روش وسیاستهای کاری خانمها دخالت نمی کردند و یقین داشتند که این کار یک کار زنانه است .هر عضو این مجموعه در ابتدای سال باید ظرف خود را برای تحویل شیر مشخص میکرد وتا پایان سال نباید ظرف را عوض میکرد مگر در مواقع ضروری و اضطراری و با اطلاع مسول مجموعه در غیر اینصورت تخلف محسوب میشد . که این اتفاق نمی افتاد چون آن را یک عمل غیر شرعی میدانستند.
شیرهای تحویلی بوسیله چوب های نازک از شاخه های درختان به طول چهل سانتمتر اندازه گیری میشدوبا خاکستر نرم آغشته میشد تا میزان وارتفاع آن برای روز جلسه ثابت بماند .
در روز جلسه که عمده وقت به حساب وکتاب شیر های تحویلی صرف میشد روز پرکاری برای اعضا مخصوصا مدیر مجموعه بود ضمن اینکه جلسه شادابی هم بود وهمه همسایه ها دور هم جمع میشدند وصحبتهای خواستگاری برای جوانان هم در اینگونه جلسات انجام میگرفت.
بر اشکنادن
از هیاری های اشکار در فرهنگ مردم استان چهار محال و بختیاری رسم بر اشکنادن است.
در کار کشاورزی سخت ترین مرحله کار برداشت است که به یاری و همکاری چندین نفر نیازمند می باشد.
فصل کوچ که عشایر قصد دارند از قشلاق به ییلاق بروند برای این که گرفتار گرمای گرمسیر نشوند همه تلاش و کوشش می کنند تا محصول زمین را زودتر برداشت کنند و با خیال راحت کوچ کنند.
در این کار مسابقه ای برگزار می شود و کسی که باید بر یعنی سهم محصول خود را برداشت کند اگر دیرتر از دیگران محصول خود را برداشت کند بازنده است.
در حقیقت بر اشکنادن یعنی برداشت سهم خود از محصولات کشاورزی و یاری رساندن به کشاورزان.
صلوات نامه خوانی
در روستای «ده لی» از توابع شهرستان اردل چهارمحال و بختیاری رسم بر این است که بعد از درو کردن و برداشت برنج، برداشت محصول آخرین کُرته(=حدود ۵۰ متر زمین)را صلواتی می‌نامند.
به این ترتیب که محصول و برنج آن کُرته را هرکس که در آنجا حاضر باشد، می‌تواند برای خود بچیند و درو نماید.
برزگران و دروکنندگان، به هرکس که دوست دارند محصول این قسمت را درو کرده و تقدیم می‌نمایند. در میان برزگران و دروکاران، فردی که آواز و صدای خوبی دارد، شعر صلواتی می‌خواند و بقیه به دنبال او تکرار می‌کنند و بدین ترتیب پایان کار برداشت محصول را به همه خبر می‌دهند.
اینک ابیاتی از اشعار صلوات‌نامه‌خوانی: خوش رحمتی است یاران،گوییم از دل و جان، هر روز صد هزاران صل علی محمّد، صلوات بر محمّد صلوات را خدا گفت، بر شأن مصطفی گفت، جبریل بارها گفت: صل عی محمّد، صلوات بر محمّد یاران ما چهارند، با ما چو جان به کارند، همه در انتظارند: صل علی محمّد، صلوات بر محمّد
انتهای پیام/1020ج
شرح آداب اصیل همة مردمان این دیار کاری دشوار است و زمان بسیاری را می طلبد بنابراین به گفت برخی از آداب اصیل بختیاری بسنده می کنیم:
شیرواره
شیرواره نوعی قرض دادن شیر گوسفندان به همدیگر است بین خانمهای روستایی به سبک وشیوه خاص با روشهای انذازه گیری سنتی که در نوع خودش بسیار جالب و زیباست که صداقت و پاکی زنان روستایی کاملا در این نوع قرض دادن آشکار است .
در گذشته که مایحتاج زندگی روستا ییان توسط خوذشان تامین میشد . وکمتر کالاهای مورد نیاز از بیرون وارد میشد .
دامداری بعنوان شغل اصلی ذر کنار کشاورزی نقش مهی را در زندگی روستاییان داشت . آنهایی که از نظر مالی در وضعیت بهتری بودنذ .تعداد گوسفندان ببیشتری داشتند.
در فصول بهار وتابستان باشیر ومشتقات آن امرار معاش میکردند. در این میان روستاییان فقیرتر که گاو وگوسفند کمتری داشتند بامشکلاتی روبرو بودند برای کاهش مشکلات و بهره وری بیشتر هر چند خانوار یک مجموعه ای را تشکیل میدادند که به آن شیرواره میگفتند.در این شیرواره یک نفر که دارای مقدار شیر روزانه بیشتری بودمدیریت مجموعه را بعهده داشت وتا پایان تابستان نوبت گذاریها را برای افراد زیر مجموعه مشخص میکرد .
اعضا باید هرچند روز شیر تولید شده خود را در دو نوبت صبح و عصر به خانه تعیین شده تحویل دهند عدم تحویل به موقع تخلف محسوب میشد و فرد متخلف باید زیان وضرر وارده را جبران میکرد البته حکم توسط مدیر به متخلف ابلاغ میشد .و هر پانزده روز جلسه بین اعضای مجموعه جهت تعیین سیاستها وحساب وکتابها و ارایه بیلان تولید شیر برقرار میشد .
البته مردها هیچ دخالتی در این کار نداشتند و به روش وسیاستهای کاری خانمها دخالت نمی کردند و یقین داشتند که این کار یک کار زنانه است .هر عضو این مجموعه در ابتدای سال باید ظرف خود را برای تحویل شیر مشخص میکرد وتا پایان سال نباید ظرف را عوض میکرد مگر در مواقع ضروری و اضطراری و با اطلاع مسول مجموعه در غیر اینصورت تخلف محسوب میشد . که این اتفاق نمی افتاد چون آن را یک عمل غیر شرعی میدانستند.
شیرهای تحویلی بوسیله چوب های نازک از شاخه های درختان به طول چهل سانتمتر اندازه گیری میشدوبا خاکستر نرم آغشته میشد تا میزان وارتفاع آن برای روز جلسه ثابت بماند .
در روز جلسه که عمده وقت به حساب وکتاب شیر های تحویلی صرف میشد روز پرکاری برای اعضا مخصوصا مدیر مجموعه بود ضمن اینکه جلسه شادابی هم بود وهمه همسایه ها دور هم جمع میشدند وصحبتهای خواستگاری برای جوانان هم در اینگونه جلسات انجام میگرفت.
بر اشکنادن
از هیاری های اشکار در فرهنگ مردم استان چهار محال و بختیاری رسم بر اشکنادن است.
در کار کشاورزی سخت ترین مرحله کار برداشت است که به یاری و همکاری چندین نفر نیازمند می باشد.
فصل کوچ که عشایر قصد دارند از قشلاق به ییلاق بروند برای این که گرفتار گرمای گرمسیر نشوند همه تلاش و کوشش می کنند تا محصول زمین را زودتر برداشت کنند و با خیال راحت کوچ کنند.
در این کار مسابقه ای برگزار می شود و کسی که باید بر یعنی سهم محصول خود را برداشت کند اگر دیرتر از دیگران محصول خود را برداشت کند بازنده است.
در حقیقت بر اشکنادن یعنی برداشت سهم خود از محصولات کشاورزی و یاری رساندن به کشاورزان.
صلوات نامه خوانی
در روستای «ده لی» از توابع شهرستان اردل چهارمحال و بختیاری رسم بر این است که بعد از درو کردن و برداشت برنج، برداشت محصول آخرین کُرته(=حدود ۵۰ متر زمین)را صلواتی می‌نامند.
به این ترتیب که محصول و برنج آن کُرته را هرکس که در آنجا حاضر باشد، می‌تواند برای خود بچیند و درو نماید.
برزگران و دروکنندگان، به هرکس که دوست دارند محصول این قسمت را درو کرده و تقدیم می‌نمایند. در میان برزگران و دروکاران، فردی که آواز و صدای خوبی دارد، شعر صلواتی می‌خواند و بقیه به دنبال او تکرار می‌کنند و بدین ترتیب پایان کار برداشت محصول را به همه خبر می‌دهند.
اینک ابیاتی از اشعار صلوات‌نامه‌خوانی: خوش رحمتی است یاران،گوییم از دل و جان، هر روز صد هزاران صل علی محمّد، صلوات بر محمّد صلوات را خدا گفت، بر شأن مصطفی گفت، جبریل بارها گفت: صل عی محمّد، صلوات بر محمّد یاران ما چهارند، با ما چو جان به کارند، همه در انتظارند: صل علی محمّد، صلوات بر محمّد
انتهای پیام/1020ج