چاق چاقو یکی از آیین‌های عزاداری در شهرستان سامان است که قدمت 250 ساله دارد و به‌عنوان میراثی ارزشمند برای مردم این شهرستان با شماره ثبت ۶۲۲ در فهرست آثار ملي ايران ثبت شده است.
۰
تاریخ انتشارچهارشنبه ۵ شهريور ۱۳۹۹ - ۰۹:۴۳
کد مطلب : ۴۵۳۵۶
عزاداری 250 ساله به سبک سامانی‌ها
چاق چاقو، آیینی به قدمت تاریخ
به گزارش جهانبین نیوز؛ محرم و صفر و مراسماتی که در این ایام برگزار می‌شود ریشه در تمدن مردم ایران دارد، هر شهر و روستا به سبک و شیوه خود در این ایام عزاداری می‌کند و آیین‌هایی که از سوی مردم هر منطقه برای عزاداری و بازسازی صحنه‌های جانسوز کربلا اجرا می‌شود تبدیل به فرهنگ مردم آن منطقه شده است.
برخی از این مراسمات مختص یک روز، خصوصا روز تاسوعا و عاشورا که عزاداری‌ها به اوج خود می‌رسد است، چاق چاقو یکی از این آیین‌ها است که در شهرستان سامان برگزار شده، قدمت 250 ساله دارد و به‌عنوان میراثی ارزشمند برای مردم این شهرستان با شماره ثبت ۶۲۲ در فهرست آثار ملي ايران ثبت شده است.
چاق چاقو، میراث اجدادمان برای عزاداری در عاشورا است
مرادی یکی از بزرگان شهرستان سامان در گفت‌وگو با جهانبین نیوز؛ اظهار کرد: مردم سامان با برپایی مراسم چاق چاقو در شب عاشورا ارادت خود را نسبت به امام حسین (ع) عنوان می‌کنند، این مراسم را روزگاری پدرانمان اجرا می‌کردند و امروز به ما رسیده است.
وی با بیان اینکه در چاق چاقو، مردم شب عاشورا از ساعت 21 به تکیه‌ها، حسینیه‌ها و مساجد رفته و به عزاداری می‌پردازند و ساعت 2 بامداد با صداي ني، سنج، طبل و خواندن نوحه ويژه و صف‌‌بندي با کوبيدن چوب يا سنگ، به هم و "يا علي" گفتن به عزاداري در خيابان‌ها و کوچه‌هاي شهر مي‌پردازند و این مراسم به اذان صبح و برگزاری نماز صبح ختم می‌شود.
مرادی ادامه داد: مراسم به این شیوه است که مردان شهر دو سنگ تخت را در دست مي‌گيرند و آن‌ها را با آهنگ خاصي به هم مي‌کوبند، اجداد ما بر این اعتقاد بوده‌اند که مراسم چاق چاقو يادآور شب عاشورا و زمانی است که امام حسین (ع) بيعتش را از ياران خود برمي‌دارد و به آن‌ها اجازه می‌دهد که بروند و جان خود را نجات دهند، سپس از فرزندانش مي‌خواهد که دو تکه سنگ را به هم بکوبند تا صداي پاي اسب کساني که کربلا را ترک مي‌کنند شنیده نشود و این افراد خجالت‌زده نشوند.
این شهروند سامانی با بیان اینکه روایات بسیاری درخصوص علت برگزاری مراسم چاق چاقو وجود دارد افزود: در یکی دیگر از روایات آمده است که امام حسين (ع) و يارانشان با کوبيدن سنگ‌ها به هم مانع از رسيدن صداي پاي اسبان دشمن مي‌شدند تا يارانشان از فراواني دشمن اطلاع نيابند و اميد خود را از دست ندهند.
به گزارش جهانبین نیوز؛ یکی از فلسفه‌های برگزاری مراسم چاق چاقو بر این است که سيزدهم محرم الحرام سال ۶۱ هجري قمري زمانی که عده‌اي از قبليه بني اسد، از سرزمین کربلا عبور می‌کردند با تن مبارک شهدای کربلا مواجه شدند و اقدام به خاکسپاری آن‌ها کردند، افراد این قبیله به گروه‌هاي کوچکي تقسيم شدند و چون هوا تاريک بود عده‌اي از زنان بني اسد اجساد مطهر شهداء را يافته و با کوبيدن دو سنگ بر هم، سایر گروه‌ها را با خبر ساخته و به این ترتیب همه اجساد جمع‌آوری شدند، براساس این باور امام سجاد (ع) نیز از زندان ابن زیاد آزاد شده و در دفن بدن مطهر شهدا یاری رساندند.
اما عده‌ای دیگر بر این باور هستند که واقعه عاشورا و دفن شهداء آن به قدري با سوز و گداز همراه بود که سنگ‌هاي بيابان نيز بهم خورده و
صدا کردند.
برگزاری چاق چاقو و حزن و اندوهی که شهر را فرا می‌گیرد
مرضیه روستایی یکی دیگر از شهروندان سامانی در گفت‌وگو با جهانبین نیوز؛ اظهار کرد: همه مراسم‌های عاشورا و تاسوعا به یک طرف مراسم چاق چاقو به یک طرف، سوز و گدازی که این مراسم دارد وصف ناشدنی است.
وی اضافه کرد: وقتی ساعت 2 نيمه شب جوانان سنگ و چوب در دست به سمت هيئت چاق چاقو مي‌روند، شور و حال عجیبی به مردم دست می‌دهد و همه منتظر هستند تا مراسم برگزار شود، جمعیت جوانان رفته رفته بيشتر و بيشتر مي‌شود و صداي سنگ‌ها سکوت شب را در هم مي‌شکند.
روستایی بیان داشت: زمانی که مردان سنگ‌کوبان راه می‌افتند و با آهنگی حزن‌انگیز نوحه مخصوص این مراسم را به زبان ترکی می‌خوانند، همه شهر مملو می‌شود از غمی سنگین، زنان و کودکان بر بام منازل رفته و یا جلوی درب خانه‌ها می‌ایستند و این مراسم را نظاره می‌کنند و در غم سید و سالار شهیدان اشک می‌ریزند.
وی یادآور شد: هیئت‌های چاق چاقو تا هوا تاریک است خیابان‌های شهر را طی کرده و زمانی که به مسجد جامع شهر می‌رسند موذن اذان صبح را داده و نماز جماعت در این مکان اقامه می‌شود.
چاق چاقو از بهترین مراسم‌های عزاداری در سراسر کشور
جعفرزاده یکی از مداحان سامانی در گفت‌وگو با جهانبین نیوز؛ با بیان اینکه اجراي مراسم چاق چاقو و نوحه‌خواني در اين مراسم حس و حال خوبي را براي من به همراه دارد اظهار کرد: به جرات می‌توان گفت این مراسم از بهترین مراسم‌های عزاداری در سراسر کشور است.
وی با اشاره به اینکه مراسم چاق چاقو در دیگر استان‌های کشور نیز برگزار می‌شود تاکید کرد: اما علت اینکه چاق چاقو در شهرستان سامان به ثبت رسیده است و رتبه نخست را دارد این است که سوز و گداز برگزاری آن در سامان بیش از سایر نقاط است و سنگینی اشعار آن در این شهرستان جایگاه نخست را برای استان ما به ارمغان آورده و این مراسم را به نام استان ما به ثبت رسانده است.
این مداح سامانی نوحه ترکي نيسان ساماني که زبان حال حضرت زينب (س) در مراسم چاق چاقو است را یکی از بهترین نوحه‌ها عنوان و خاطرنشان کرد: شهرستان سامان همه ساله میزبان عده زیادی از استان‌های دیگر است که برای تماشای مراسم چاق چاقو به این شهرستان سفر کرده‌اند.
جعفرزاده ضمن انتقاد از دستگاه‌های فرهنگی استان در شناساندن این فرهنگ قدیمی در کشور بیان داشت: لازم است برای معرفی آیین چاق چاقو به مردم کشور اقدام شود.
به گزارش جهانبین نیوز؛ فرهنگ‌های عاشورایی خود نشان‌دهنده قدمت و تمدن مردم هر شهر و دیاری ست و لازم است در شناساندن و معرفی این آیین‌ها گام برداشت، چاق چاقو، فرهنگی 250 ساله است که سالیان سال در شهرستان سامان برگزار شده است و طرفداران بسیاری دارد.
"اي خدا گين چالمسن به گجه سحر اولماسن گين چالار طوفان اولار کرب و بلادا قان اولار/ اي خدا آفتاب نشه امشب سحر نشه آفتا بزنه آفتاب بشه در کربلا طوفات و غوغا ميشه
گين چالار طوفان اولار اصغر بقاز قان اولار/ آفتاب ميزنه طوفان ميشه گلوي اصغر خون ميشه
اي خدا گين چالمسن گهوارسه بوش قالمسن رباب پريشان اولماسن/ اي خدا آفتاب نشه گهواره علي اصغر خالي ميشه رباب پريشان نشه
اي خدا گين چالمسن شام غريبان اولماسن اي خدا گين چالمسن زينب پريشان اولماسن/ اي خدا آفتاب نشه شام غريبان نشه اي خدا آفتاب نشه زينب پريشان نشه" نوحه ترکی مخصوص مراسم چاق چاقو است که توسط مداح این مراسم خوانده می‌شود.
انتهای پیام/1026ج
برخی از این مراسمات مختص یک روز، خصوصا روز تاسوعا و عاشورا که عزاداری‌ها به اوج خود می‌رسد است، چاق چاقو یکی از این آیین‌ها است که در شهرستان سامان برگزار شده، قدمت 250 ساله دارد و به‌عنوان میراثی ارزشمند برای مردم این شهرستان با شماره ثبت ۶۲۲ در فهرست آثار ملي ايران ثبت شده است.
چاق چاقو، میراث اجدادمان برای عزاداری در عاشورا است
مرادی یکی از بزرگان شهرستان سامان در گفت‌وگو با جهانبین نیوز؛ اظهار کرد: مردم سامان با برپایی مراسم چاق چاقو در شب عاشورا ارادت خود را نسبت به امام حسین (ع) عنوان می‌کنند، این مراسم را روزگاری پدرانمان اجرا می‌کردند و امروز به ما رسیده است.
وی با بیان اینکه در چاق چاقو، مردم شب عاشورا از ساعت 21 به تکیه‌ها، حسینیه‌ها و مساجد رفته و به عزاداری می‌پردازند و ساعت 2 بامداد با صداي ني، سنج، طبل و خواندن نوحه ويژه و صف‌‌بندي با کوبيدن چوب يا سنگ، به هم و "يا علي" گفتن به عزاداري در خيابان‌ها و کوچه‌هاي شهر مي‌پردازند و این مراسم به اذان صبح و برگزاری نماز صبح ختم می‌شود.
مرادی ادامه داد: مراسم به این شیوه است که مردان شهر دو سنگ تخت را در دست مي‌گيرند و آن‌ها را با آهنگ خاصي به هم مي‌کوبند، اجداد ما بر این اعتقاد بوده‌اند که مراسم چاق چاقو يادآور شب عاشورا و زمانی است که امام حسین (ع) بيعتش را از ياران خود برمي‌دارد و به آن‌ها اجازه می‌دهد که بروند و جان خود را نجات دهند، سپس از فرزندانش مي‌خواهد که دو تکه سنگ را به هم بکوبند تا صداي پاي اسب کساني که کربلا را ترک مي‌کنند شنیده نشود و این افراد خجالت‌زده نشوند.
این شهروند سامانی با بیان اینکه روایات بسیاری درخصوص علت برگزاری مراسم چاق چاقو وجود دارد افزود: در یکی دیگر از روایات آمده است که امام حسين (ع) و يارانشان با کوبيدن سنگ‌ها به هم مانع از رسيدن صداي پاي اسبان دشمن مي‌شدند تا يارانشان از فراواني دشمن اطلاع نيابند و اميد خود را از دست ندهند.
به گزارش جهانبین نیوز؛ یکی از فلسفه‌های برگزاری مراسم چاق چاقو بر این است که سيزدهم محرم الحرام سال ۶۱ هجري قمري زمانی که عده‌اي از قبليه بني اسد، از سرزمین کربلا عبور می‌کردند با تن مبارک شهدای کربلا مواجه شدند و اقدام به خاکسپاری آن‌ها کردند، افراد این قبیله به گروه‌هاي کوچکي تقسيم شدند و چون هوا تاريک بود عده‌اي از زنان بني اسد اجساد مطهر شهداء را يافته و با کوبيدن دو سنگ بر هم، سایر گروه‌ها را با خبر ساخته و به این ترتیب همه اجساد جمع‌آوری شدند، براساس این باور امام سجاد (ع) نیز از زندان ابن زیاد آزاد شده و در دفن بدن مطهر شهدا یاری رساندند.
اما عده‌ای دیگر بر این باور هستند که واقعه عاشورا و دفن شهداء آن به قدري با سوز و گداز همراه بود که سنگ‌هاي بيابان نيز بهم خورده و
صدا کردند.
برگزاری چاق چاقو و حزن و اندوهی که شهر را فرا می‌گیرد
مرضیه روستایی یکی دیگر از شهروندان سامانی در گفت‌وگو با جهانبین نیوز؛ اظهار کرد: همه مراسم‌های عاشورا و تاسوعا به یک طرف مراسم چاق چاقو به یک طرف، سوز و گدازی که این مراسم دارد وصف ناشدنی است.
وی اضافه کرد: وقتی ساعت 2 نيمه شب جوانان سنگ و چوب در دست به سمت هيئت چاق چاقو مي‌روند، شور و حال عجیبی به مردم دست می‌دهد و همه منتظر هستند تا مراسم برگزار شود، جمعیت جوانان رفته رفته بيشتر و بيشتر مي‌شود و صداي سنگ‌ها سکوت شب را در هم مي‌شکند.
روستایی بیان داشت: زمانی که مردان سنگ‌کوبان راه می‌افتند و با آهنگی حزن‌انگیز نوحه مخصوص این مراسم را به زبان ترکی می‌خوانند، همه شهر مملو می‌شود از غمی سنگین، زنان و کودکان بر بام منازل رفته و یا جلوی درب خانه‌ها می‌ایستند و این مراسم را نظاره می‌کنند و در غم سید و سالار شهیدان اشک می‌ریزند.
وی یادآور شد: هیئت‌های چاق چاقو تا هوا تاریک است خیابان‌های شهر را طی کرده و زمانی که به مسجد جامع شهر می‌رسند موذن اذان صبح را داده و نماز جماعت در این مکان اقامه می‌شود.
چاق چاقو از بهترین مراسم‌های عزاداری در سراسر کشور
جعفرزاده یکی از مداحان سامانی در گفت‌وگو با جهانبین نیوز؛ با بیان اینکه اجراي مراسم چاق چاقو و نوحه‌خواني در اين مراسم حس و حال خوبي را براي من به همراه دارد اظهار کرد: به جرات می‌توان گفت این مراسم از بهترین مراسم‌های عزاداری در سراسر کشور است.
وی با اشاره به اینکه مراسم چاق چاقو در دیگر استان‌های کشور نیز برگزار می‌شود تاکید کرد: اما علت اینکه چاق چاقو در شهرستان سامان به ثبت رسیده است و رتبه نخست را دارد این است که سوز و گداز برگزاری آن در سامان بیش از سایر نقاط است و سنگینی اشعار آن در این شهرستان جایگاه نخست را برای استان ما به ارمغان آورده و این مراسم را به نام استان ما به ثبت رسانده است.
این مداح سامانی نوحه ترکي نيسان ساماني که زبان حال حضرت زينب (س) در مراسم چاق چاقو است را یکی از بهترین نوحه‌ها عنوان و خاطرنشان کرد: شهرستان سامان همه ساله میزبان عده زیادی از استان‌های دیگر است که برای تماشای مراسم چاق چاقو به این شهرستان سفر کرده‌اند.
جعفرزاده ضمن انتقاد از دستگاه‌های فرهنگی استان در شناساندن این فرهنگ قدیمی در کشور بیان داشت: لازم است برای معرفی آیین چاق چاقو به مردم کشور اقدام شود.
به گزارش جهانبین نیوز؛ فرهنگ‌های عاشورایی خود نشان‌دهنده قدمت و تمدن مردم هر شهر و دیاری ست و لازم است در شناساندن و معرفی این آیین‌ها گام برداشت، چاق چاقو، فرهنگی 250 ساله است که سالیان سال در شهرستان سامان برگزار شده است و طرفداران بسیاری دارد.
"اي خدا گين چالمسن به گجه سحر اولماسن گين چالار طوفان اولار کرب و بلادا قان اولار/ اي خدا آفتاب نشه امشب سحر نشه آفتا بزنه آفتاب بشه در کربلا طوفات و غوغا ميشه
گين چالار طوفان اولار اصغر بقاز قان اولار/ آفتاب ميزنه طوفان ميشه گلوي اصغر خون ميشه
اي خدا گين چالمسن گهوارسه بوش قالمسن رباب پريشان اولماسن/ اي خدا آفتاب نشه گهواره علي اصغر خالي ميشه رباب پريشان نشه
اي خدا گين چالمسن شام غريبان اولماسن اي خدا گين چالمسن زينب پريشان اولماسن/ اي خدا آفتاب نشه شام غريبان نشه اي خدا آفتاب نشه زينب پريشان نشه" نوحه ترکی مخصوص مراسم چاق چاقو است که توسط مداح این مراسم خوانده می‌شود.
انتهای پیام/1026ج